به نام خدا
تپانچه یا اسلحه دستی، سلاح گرم کوچکی است که با دست می‌توان آن را بکار گرفت. این سلاح معمولاً یک سلاح کمری به حساب می‌آید. در برخی از کشورها داشتن سلاح دستی برای افراد غیرنظامی به منظور دفاع شخصی مجاز است. در قدیم از این تفنگ مافیایی‌ها یا خلاف کاران برای تیراندازی سریع و قتل با سرعت و فرار و شناسایی نشدن استفاده می‌کردند. قتل را انجام می‌دادند و بدون جا گذاشتن رد از خود فرار می‌کردند. این تفنگ کار پلیس‌ها را بسیار سخت می‌کرد. سلاح دستی با این‌که دقت تیراندازی کمی (به‌ویژه در فاصله بیشتر از حدود ۱۰ متر) دارد ولی بخاطر سبک بودن و امکان مخفی کردن مورد توجه است.
برخی از انواع سلاح دستی (معمولاً با افزودن دوربین نشانه‌روی به سلاح) در شکار نیز بکار می‌رود. تیراندازی با سلاح دستی یکی از ورزش‌ها نیز هست و در بازی‌های المپیک مسابقاتی در چند رشته تیراندازی با سلاح دستی برگزار می‌شود.
انواع:
تک‌تیر و چند لول
این نوع از سلاح‌های دستی در گذشته وجود داشتند ولی هم‌اکنون منسوخ شده‌اند.
رولور
هفت تیر، ششلول یا رولور دارای استوانه‌ای است با دارای خانه‌هایی برای جای دادن فشنگ، با هر بار شلیک استوانه چرخیده و یکی از فشنگ‌ها آمادهٔ شلیک می‌گردد. این سلاح تک لول است و عنوان ششلول فقط به علت ظرفیت مخزن آن، بدان داده شده‌است. مانند کلت و برونینگ.
اسلحه دستی نیمه خودکار
نوعی دیگری از سلاح دستی است که در آن گلوله در یک خشاب جای می‌گیرند و پس از شلیک هر گلوله، پوکه به بیرون پرتاپ و گلوله دیگری آماده شلیک می‌شود. این سلاح در دو نوع نیمه خودکار و خودکار وجود دارد.
تپانچه گازی
ریشه نام‌های متداول برای سلاح دستی
- تپانچه
در اصل به معنی سیلی و ضربه با دست ولی بعدها برای اشاره به سلاح کمری به کار رفته است. طپانچه هم نوشته شده.
- کلت
اصلاً برای اشاره به سلاح کمری کلت ام۱۹۱۱ از کارخانه کلت آمریکا و بعدها به هر سلاح دستی که کمابیش شبیه آن (پیستول) باشد، گفته شده‌است.
- ششلول یا هفت‌تیر
برای اشاره به رولور
- پیشتو یا پیشتاب
هم ریشه با واژه پیستول در زبان‌های اروپایی، به معنای سلاح کمری.
- پارابلوم
نام سلاح دستی آلمانی پارابلوم ۱۹۰۸ که در ارتش آلمان نازی رایج بود و پلیس ایران نیز تعدادی از آن را خریداری کرده بود.
- اسپرینگ‌فیلد
برای اشاره به رولور کالیبر ۰/۳۸ اسمیت و وسون. از نام شهری که کارخانه اسمیت و وسون در آن قرار دارد.
- براونینگ
نام کارخانه سازنده برای اشاره به سلاح دستی نیمه خودکارکالیبر۹ میلیمتر این کارخانه
ده‌تیرو یا موزر
سلاح دستی موزر سی ۹۶ آلمانی که خزانه آن ده فشنگ گنجایش دارد.
- نوغان
نام رولور ساخت کارخانه موزین-ناگان روسیه. ناغان هم گفته شده‌است.
- والتر
نام کارخانه اسلحه‌سازی آلمانی، برای اشاره به سلاح دستی نیمه خودکار ساخت این کارخانه که در جنگ جهانی دوم رایج بود.
ششلول
